FR. RA WITA-GAWROŃSKI
KOZACZYZNA
UKRAINNA
W
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DO KOŃCA XVIII-GO WIEKU
Zarys
polityczno-historyczny

NAKŁADEM GEBETHNERA I WOLFFA
WARSZAWA - KRAKÓW — LUBLIN — ŁÓDŹ POZNAŃ WILNO — - ZAKOPANE.

ZAKŁADY DRUKARSKIE F. WYSZYŃSKIEGOI S-KI, WARSZAWA, ZGODA 5.

OD AUTORA.
Wiemy jaką rolą anarchiczną odegrali Kozacy w Rzptej polskiej, że z tej trzywiekowej prawie anarchji powstawały i organizowały się, wyszłe z łona ruskiego społeczeństwa, dwa jego odłamy, dwie warstwy, z których jedna nosiła nazwą Kozaczyzny, druga — Hajdamaczyzny. Historycy nasi dawniejsi, a szczególnie bliżej wypadków stojący, lepiej od nas rozumieli następstwa i objawy tego ruchu społecznego, zrodzonego nad Dnieprem i porywającego furją swawoli ludność wiejską za sobą, lecz domyślnie raczej niż na podstawie badań aktów i dokumentów — nieznanych im zresztą. Niedoceniano jednak znaczenia tego zjawiska dziejowego lub oceniano je błędnie. Odnieść się to może, zarówno do wewnętrznej jak i do zewnętrznej polityki państwa polskiego. Następstwa takiego krótkowidztwa były fatalne dla państwa.
Historycy nasi uwzględniali najczęściej stronę militarną walki Rzptej polskiej z Kozaczyzną, z Hajdamaczyzną i tego prawie nie było, — znano jako tako polityczne stosunki hetmanów kozackich z postronnemi państwami lub ich wybryki na niekorzyść Polski, ale w akty i dokumenty, szczególnie obcych archiwów, zapuszczano się rzadko, a samo zjawisko Kozaczyzny w stosunku do Rzptej polskiej oceniano jednostronnie, a nieraz u najnowszych historyków z pewnym sentymentalizmem społeczno-narodowym, przenosząc najnowsze poglądy demokratyczno-socjologiczne w okres walk 17-go wieku. Grzeszyli tern szczególnie historycy ze szkoły rosyjskiej, w której interesie politycznym leżało zohydzanie naszej przeszłości i przedstawianie narodu polskiego, jako niezdolnego do życia samodzielnego.

500 lat temu krzyż Baryczków został przywieziony do Warszawy, przez pięć wieków był świadkiem modlitwy i historycznych wydarzeń; z okazji jubileuszu przygotowano wydarzenia religijne, a także naukowe i kulturalne - powiedział PAP historyk sztuki bp Michał Janocha. PAP: Jakie znaczenie ma krzyż w chrześcijaństwie? Bp Michał Janocha: Krzyż jest paradoksem. W starożytnym Rzymie był znakiem kaźni i haniebnej śmierci. Dopiero w perspektywie zmartwychwstania Chrystusa stał się dla chrześcijan znakiem wiary. Pracowałem w Laskach z ociemniałymi, gdzie założycielka, bł. Róża Czacka wprowadziła zwyczaj pozdrawiania się: "Przez krzyż - do nieba" - brzmi odpowiedź.

W 70 r. n.e. Świątynia Heroda została zrównana z ziemią przez Rzymian,

spełniając przepowiednię Jezusa dotyczącą tej „jaskini zbójców” (Mk 11,17):

„Nie zostanie kamień na kamieniu, który by nie został zwalony” (Mk 13,2).

Niezależnie od tego, czy Jezus rzeczywiście to powiedział,

czy też proroctwo zostało mu przypisane z perspektywy czasu,

osoba, która umieściła je w swojej ewangelii na początku lat 70. n.e., nie ujęłaby tego w takich słowach,

gdyby okazało się, że jest fałszywe.

Całkowite zniszczenie świątyni potwierdza inny naoczny świadek, żydowski historyk Flawiusz Józef.

Słowa, które przypisuje Eleazarowi, żydowskiemu dowódcy w Masadzie, około 73 r. n.e.,

jasno wskazują, że z miasta nie pozostało nic poza rzymskim fortem:

Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się początkom rządów króla Stanisława Augusta oraz sprawie kryzysu monetarnego.

August II Sas doprowadził do likwidacji polskich mennic (oprócz Gdańska i Torunia), a większość monet z czasów panowania jego i jego następcy, bito w Saksonii. Jak bardzo było to niebezpieczne dla Polski, przekonano się dopiero kilkadziesiąt lat później.

W czasie wojny siedmioletniej, Prusy pokonały Saksonię i zajęły niemal całą jej powierzchnię. W okupowanym Dreźnie, w ręce króla Fryderyka II dostały się polskie stemple mennicze, co pozwoliło mu zalewać Rzeczpospolitą fałszywą monetą zwaną efraimką.